Hoe weet je dat hij de ware is? Het antwoord zit m in één simpele psychologische vraag.
Op een warme, bezwete dinsdagmiddag zat ik in een klein kamertje met flauw licht tegenover een leugenexpert, bang dat hij zo door me heen kon prikken. Hij zag er gelukkig heel gewoontjes uit met zijn soepele overhemd, spijkerbroek en sneakers. Tussen zijn ontmaskerconsulten door had hij zo als zomervakantiekamporganisator kunnen werken.
In plaats van geheimzinnige hocuspocus had Job Boersma, zo heette hij, hele zinnige tips waar je op moet letten bij iemand die liegt. Een mondhoek die aan één kant opkrult bijvoorbeeld, is een aanwijzing voor minachting.
We bekeken filmpjes van Lance Armstrong tot Joran van der Sloot. En toen ik genoeg informatie voor mijn verhaal had verzameld, volgde een vraag waar ik al de hele tijd op had zitten broeden. Ik wilde weten of hij aan me kon zien of ik loog of niet. Daarom vroeg ik hem: Ben ik wel eens vreemdgegaan in mijn huidige relatie?
Om erachter te komen of dit waar was of niet stelde hij me om te beginnen twee vragen. En nou komt het: die houden me nu al twee maanden bezig, omdat ik denk dat ze een voorspeller zijn van hoe goed je relatie is.
Zijn eerste vraag: Wat is voor jou de belangrijkste waarde in een relatie?
Zijn tweede vraag: Kun je een moment noemen waarin die waarde voor jou het sterkst voelbaar was?
Mijn antwoord was verbondenheid en als spontaan voorbeeld gaf ik een bloedmooie doch fysiek helse afdaling in de Grand Canyon. Op de foto die iemand van ons nam toen we weer boven waren, zie je een lach, opluchting en zweetdruppels loooove in the air (en een eekhoorntje in een boom, maar dat doet er niet toe).
Gelukkig was ik niet vreemdgegaan (ik beken het maar eerlijk) en dus toog ik huppelend weer naar huis, met vers ontwaakte vlinders in mijn handtas. Terwijl ik wachtte op de trein ging mijn telefoon. Mijn vriendin waarvan haar vriend hun relatie had verbroken. Om naast troost ook iets zinnigs te zeggen, vroeg ik wat haar belangrijkste waarde in een relatie was. Ze antwoordde: Dat hij rekening met me houdt. En terwijl ze dat zei, beseften we allebei dat dit precies de reden is geweest waarom het tussen hen was misgegaan. Hij deed niet wat zij het allerbelangrijkste vond in een relatie. Hij plande bijvoorbeeld vakanties zonder te vragen wanneer zij vrij kon krijgen.
Sindsdien heb ik de eyeopener-vraag gesteld aan wie er maar voor open stond, omdat ik wilde weten of het niet matchen van jouw relatiewaarde met de realiteit een voorspeller zou kunnen zijn voor het slagingssucces van een relatie. Een collega, die na een relatie van acht jaar weer single was, antwoordde: Zielsverwantschap. Om daarna een hand voor de mond te slaan: Oooh, zei ze, want ze besefte dat ze met haar ex vooral ruzie maakte. Weer iemand anders zei dat ze een sterke schouder zocht. Daarna realiseerde ze zich hardop dat haar ex ook een sterke schouder zocht en dat dit hen na die eerste verliefdheidsroes had opgebroken. Ze had zo vaak gedacht: wees niet zon watje, man up!, pak je verantwoordelijkheid. Tot hij het maar uitmaakte, want een vrouw die je zo ziet, is zo sterk en aantrekkelijk niet meer.
Om te weten of mijn voorspeltheorie hout sneed, sprak ik eergisteren weer met Job, die van huis uit psycholoog is. Ik legde hem de voorbeelden voor vanuit mijn kennissenkring. Hij vond het zeer interessant. Een relatie gaat vaak uit wanneer diepere waarden niet matchen, vertelde hij. Máár, voegde hij toe, in een relatiecrisis is ook kritisch naar jezelf kunnen kijken het allerbelangrijkst. En dat kunnen de meesten mensen niet. Succes schrijven ze toe aan zichzelf, falen aan de ander. Daarom wilde-ie een vervolgvraag toevoegen: En hoe heb jij zelf die waarde ingevuld in je relatie?
Want misschien blijkt wel dat wat jij bij de ander mist, precies datgene is wat jij zelf niet aan de ander geeft.
What comes around goes around.
Het kan ook, vertelde Job tot slot, dat je waarde te egoïstisch is: attent zijn, lachen om mijn grapjes, alles voor mij doen… als de eerste chemische high voorbij is, kan dit je partner gaan opbreken. Er moet dus een diepere waarde zijn en die waarde moet je allebei delen.
Kortom: ik denk dat dit de les is van iets wat met leugenontmaskering begon en eindigt in de volgende relatietheorie:
Verander je waarde en je vindt de ware.
Ik kan het mis hebben, maar stel de vraag vooral hardop aan jezelf, of aan een vriendin. En als je durft, vertel me dan of het werkt.
