Een week niet in de spiegel kijken, knapt je zelfbeeld daarvan op? Journalist Kalinka Hählen probeert het.
Gelukkig. Geen wildgroei van stray hairs. Geen verdwaald snot. Geen spinaziegebit. Ik zie er normaal uit, afgezien van een revue mollige puistjes die tussen mijn wenkbrauwen de cancan danst. Dit ben ik en het is prima.
Blik naar binnen
Ik heb een week niet in de spiegel gekeken, moet u weten. Maar waarom doe je zoiets? Nou inderdaad: je vraag het je af. Het idee daarachter is natuurlijk dat je minder focust op uiterlijkheden, je blik naar binnen richt om eens te stoeien met je eigen ik-je en voorts de blik naar buiten richt, naar al wat om je heen leeft en is, zonder voortdurend met jezelf en je voorkomen bezig te zijn. Geen gek idee, in een maatschappij van selfies, ik-lit (ik-literatuur, boeken van jonge schrijvers waarin zijzelf het hoofdthema zijn), de sublimatie van het individu en elektronische apparaten met een begin-i die ook al claimen iets met het zelf van doen te hebben.
“Mascara aanbrengen werd een gevaar voor eigen oog”
Makkelijk is zo’n opdracht niet. Je realiseert je pas hoeveel spiegels en spiegelende oppervlakken er om je heen zijn als je er niet in mag kijken. Mijn week zonder spiegels was dan ook een week van bukken en uitwijken, van bewust wegkijken en toch gedachteloos glimpen van jezelf opvangen in etalageruiten en – klinkklare horror – de ramen van de tram, die wallen, de snoetlijnen van je neus naar je mond en een algeheel zakkig voorkomen een triljoen keer versterken. It was not a pretty sight.
Brilletjesweek
Een diep donkerbruin vermoeden dwong mij in aanloop naar mijn spiegelloze week tot het treffen van vele voorbereidingen. Ik oefende geheel zonder bevredigend resultaat in het blind aanbrengen van een paar likjes make-up. Mijn concealer stipte ik telkens ezeltje-prikje net náást die vermaledijde pigmentvlekken en mascara aanbrengen werd een gevaar voor eigen oog. Zodoende besloot ik met hangende schouders dat mijn spiegelloze week tevens een make-uploze week zou worden. Lenzen? Vergeet het maar. Het werd een brilletjesweek. En dat haar, dat haar dat ging wel. Gewoon dagelijks wassen, op gevoel een scheiding erin en steil naar beneden borstelen, dat droogde en waaide vanzelf zoÂ’n beetje in model. Qua kleren leek het verder appeltje-eitje: ik leef in een uniform van zwarte jeans, sports grey sweater, sneakers en zwart bikerjack, so no problems there. Ik weet wat werkt.
“Wat ik tegen mezelf zeg als ik in de spiegel kijk in niet mals: buik als een bierton, lobbige onderkin en side wings van lillend vlees”
Uiterlijk verwaarlozen
De Amerikaanse entertainmentwebsite Buzzfeed vroeg vijf mensen hetzelfde experiment te doen en filmde hun lotgevallen en bevindingen. In het interview voor hun spiegelloze week bekenden de drie vrouwen en twee mannen zich zorgen te maken over het verloop van de zeven dagen: sommigen was ijdelheid niet vreemd, en vrijwel iedereen dacht bevestiging van de spiegel nodig te hebben, essentieel om je goed te voelen. De meesten durfden op dag één nauwelijks iemand in de ogen te kijken. Maar gaandeweg stonden de proefkonijnen nonchalant tegenover de liefdevolle verwaarlozing van hun uiterlijk. Geen spiegel: so what? De wereld verging niet. Een meisje constateerde achteraf dat ze zich beter over zichzelf voelde dan voor het experiment, omdat ze zich realiseerde dat niet anderen haar een slecht gevoel gaven, maar dat zij daar zelf debet aan was, doordat ze voortdurend te kritisch en zelfs gemeen over haar eigen spiegelbeeld was. Het leek al met al ontzettend bevrijdend, zoÂ’n week zonder jezelf onder de loep te nemen.
Koddig dikkerdje
Nou ken ik die nare praatjes over jezelf en je spiegelbeeld. Wat ik tegen mezelf zeg als ik in de spiegel kijk is niet mals: buik als een bierton, lobbige onderkin en side wings van lillend vlees. Een mens wordt er niet vrolijk van. Naar buiten toe ventileer ik dat niet heel erg, al refereer ik naar mezelf als dat koddige dikkerdje van 209d met die pelikanenbef, in een poging zuur bitterzoet te maken door de lachers op mijn hand te krijgen. Nee, dat is niet aardig van mij over mij. Maar zonder humor ben je nergens, niet? Voelde ik dezelfde bevrijding als het Buzzfeed-meisje na een week zonder rottigheid tegen mijn spiegelbeeld te spuien? Ja en nee. Ik hoefde kop en kont niet te zien, dus was er automatisch minder te ontleden en bekritiseren. Wel zo rustig. En als ik mijn blik langs mijn lichaam liet glijden, leek het best mee te vallen met die karrenvrachten narigheid die ik mezelf soms toedicht. Stel leuke beentjes, knalgoeie jopen, puike kont – heus oké, op de keper beschouwd. Wat heerlijk! Nog best een lekker wijf!
“Ik was kraak nog smaak en voelde me derhalve saai”
Maar man, wat een zeeën van tijd creëerde dit experiment! Het was Â’s morgens douchen en gaan, geen getut met make-up en geen groteporiën-inspectie. En Â’s avonds hoefde ook het verfgezichtje er niet af, tandenpoetsen en een washandje volstond. Stiekem vond ik dat een enorme luxe. Waarom eigenlijk niet dat hele make-upritueel aan de wilgen? Het kost tijd en thuis loop ik ook zonder. Je zou daaruit kunnen concluderen dat ik make-up draag voor anderen, voor de buitenwereld. Maar nee. Ik vond het na afloop van mijn spiegelloze week een geinige ontdekking dat ik enorm genoegen schep in de mooimakerij. Roze lippenstift pleziert míj. Ik vind een kunstmatige blos betoverend. En ik geniet van het flawless optuigen van de huid met mooie foundation.
Het was niet al kommer en kwel. Naarmate de week vorderde berustte ik in mijn lot en leek ik minder gefocust op wat ik dacht dat anderen van mij vonden. Die ruimte benutte ik als vanzelf voor andere interesses. Ik las de krant, of ik fileerde toevallige passanten – azijn pissen is óók een hobby mensen!
Crazy kattenvrouw
De hernieuwde kennismaking met mijn spiegelbeeld deed de wereld niet op zijn grondvesten schudden. Ik was gewoon ik, afgezien van die eruptie van talg, die hoorde er natuurlijk niet bij. Het leven zou zo weer heel smooth verder kunnen gaan, alsof er niks gebeurd was. Maar dat was er wel. Ik had een week zonder spiegels geleefd! En al leverde dat geen grote openbaringen op, ik heb er wel iets van opgestoken. Een spiegel is een mensenrecht, want zonder zijn we nergens. Iedereen moet zich ervan kunnen vergewissen dat het spiegelbeeld in orde is, dat je je decorum niet verloren bent, dat je niet als crazy kattenvrouw de straten bewandelt. Het houdt mensen verzorgd en zelfs mooi: pauwen die graag pronken met de veren zien met plezier hun schoonheid gereflecteerd. De spiegel is bovendien een referentiekader, je evenbeeld, en ja, ook de bevestiging dat hij met je flirt – omdat je weet dat je er goed uitziet. En je kunt met je ogen dicht nog zo veel zelfonderzoek doen, communiceren met jezelf doe je ook door in de poppetjes van je eigen ogen te kijken. Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is het schoonste in het land? Juist, dan ben jij. Dat zie je.
Lees ook: In vertrouwen: “Ik ben verslaafd aan Valium”
Tekst: Kalinka Hählen | Beeld: Getty Images
