Maak kennis met Yusra Mardini.
Wat een verhaal ? prachtig verwoord door Aimee Lewis van BBC Sport. Dit zijn niet de voetsporen waar je in wilt treden, maar qua persoonlijkheid, kracht en moed kunnen we er een boel van leren.
Yusra Mardini was een normale tiener… Samen met haar twee zusjes woonde ze bij haar ouders. Ze hing gewoon rond op straat, lachend en kletsend met vriendinnen, ze ging gewoon naar de sportschool, én ze ontdekte haar passie voor zwemmen (niet heel gek, met een zwemcoach als vader). En ja, Yusra had talent…
En toen begon de oorlog. Met alle ellende, bommen, doden en gewonden. Geen kans meer om vrolijk over straat te huppelen, laat staan om baantjes te trekken. Haar thuis werd een hel, zelfs onderdeel van de vuurlinie, waardoor haar ouders gedwongen werden te verhuizen. Van een afstand kon ze het zwembad nog wel zien liggen, het water bijna ruiken… Maar erin zwemmen?
Het moet een martelgang geweest zijn voor Yusra. Maar ze leefde nog. In tegenstelling tot een aantal andere atleten. En dat was de druppel. “Ik trok het niet meer”, aldus de 18-jarige. Ze stond voor de keus: blijven in een land zonder toekomst of de vrijheid opzoeken om haar dromen waar te maken?
“Misschien zou ik sterven. Maar ach, hier in Syrië, zo zonder hoop? Hier ben ik al dood. Ik kan hier niks.”
>> 7 Syrische vrouwen vertellen hoe het is om te vluchten >>
Een reis naar het onbekende
Het was 12 augustus 2015. De dag waarop Yusra en haar oudste zusje Sarah samen met twee neven en een groep andere vluchtelingen Syrië probeerden te verlaten. Via de GPRS konden haar ouders en jongste zusje hun reis op afstand volgen. De eerste stop: Beiroet. De oorlog was toen al 4,5 jaar aan de gang…
De groep deed wat ze moest doen: het pad van eerder gevluchte landgenoten volgen (er waren toen al méér dan 4 miljoen mensen gevlucht).
Niemand weet precies hoeveel levens deze oorlog gekost heeft. De Verenigde Naties houden het al sinds 2014 niet meer bij. Toen stond de teller op 250.000, een aantal wat inmiddels ruimschoots verdubbeld is.
“Natuurlijk was ik bang. Voor mezelf maar ook voor mijn zusje. En ook: wat als ik het wel zou halen en mijn zusje niet? Of stel dat er iets met een van ons zou gebeuren – dat zou mijn moeder niet overleven…”, zo vertelde Yusra aan BBC World Service.
Via Beiroet vluchtten ze naar Izmir aan de kust van Turkije. Het was een angstige en barre tocht: slapen in de jungle zonder voedsel, zonder water en volledig overgeleverd aan gewapende smokkelaars waarvan ze niet eens wisten of die hen wel de Middelandse Zee over konden krijgen. Na lang onderhandelen lukte het om een van die mannen zo ver te krijgen met hen naar Griekenland te varen…
Zwemmen voor je leven
De zee was onstuimig. Golven rolden over de boot, het zoute water brandde in hun ogen. Toen het gezelschap op ongeveer 30 minuten vaarafstand van Lesbos was, begaf de motor het. Een bootje dat voor 6 of 7 mensen bedoeld was, was gevuld met 20 uitgeputte mensen.
“Mijn zusje wilde niet dat ik het water in zou gaan. Maar wat kon ik anders? Op de boot zouden we verdrinken. We vochten voor ons leven en tegelijkertijd tegen elkaar.”
Aan boord brak paniek uit. Het water bleef niet meer buiten; ze waren te zwaar. Om niet te kapsijzen werden alle bezittingen overboord gegooid.
Sarah en Yusra sprongen ook het water in. Ze waren samen met een andere jonge vrouw de enigen die konden zwemmen. Met z’n drietjes probeerden ze de kapotte boot naar de kust te trekken. Een tocht van 3,5 uur.
Toen ze vlakbij de kust waren, lukte het niet meer. Ze waren kapot. “Iedereen zag helemaal grijs. Je voelt het leven uit je wegtrekken. Mijn zusje en ik hielden allebei een kant van de boot vast en probeerden met een hand en een been al borstcrawlend vooruit te komen. Maar op een gegeven moment braken we. Het was zo koud. Toen moesten we weer terug in de boot. Ik was kapot.”
Tot op de dag van vandaag haat Yusra zwemmen in open water.
Wonder boven wonder meerde de boot aan. Doorweekt en ijskoud viel Yusra op het zand.
Hoe overleef je 1600 kilometer?
En dan denk je het ergste gehad te hebben. Maar nee, de zee overleven was niet het eind. Want Europa geeft vluchtelingen geen warm welkom. “Men denkt dat we in een of andere uithoek leefden. Maar dat is niet waar. We hadden alles. Net als jullie!”
Ze moesten verder. Via Griekenland wilden ze naar München en uiteindelijk naar Berlijn. Maar zo’n tocht maakt hongerig en al snel vond het gezelschap een Grieks restaurant. “We wilden wat eten kopen, maar dat werd ons gewoon geweigerd. Ze dachten dat we zouden stelen, terwijl we gewoon geld hadden.”
Yusra had honger en dorst. Ze had geen schoenen meer, alleen doorweekte jeans en een t-shirt. Haar paspoort, mobieltje en geld had ze in een waterdichte zak gedaan ? die ze gelukkig nog bij zich had.
“Uiteindelijk mochten we wat water kopen. Gelukkig. En een meisje gaf ons schoenen en een broek.”
Via Griekenland, Macedonië, Servië, Hongarije en Oostenrijk bereikten ze Duitsland. Het grootste gedeelte van die tocht liepen ze, maar af en toe konden ze meerijden met een bus. Na 25 dagen afzien was er weer een sprankje hoop.
Mobieltjes in de vriezer
Yusra’s eerste ’thuis’ in Duitsland was een vluchtelingenkamp. Ze wilde meteen weten waar het dichtsbijzijnde zwembad was. Zo kwam ze bij ‘Wasserfreunde Spandou 04’, een van Berlijns oudste zwembaden. Daar konden de zusjes even de ellende van zich afspoelen (en -zwemmen!). Hun ijzersterke techniek werd al snel opgemerkt. “Toen ze ons zagen zwemmen, kregen we zowat meteen een coach.”
Yusra is eindelijk op een plek waar ze haar dromen waar kan maken. Na vier weken training begint haar coach plannen met haar te maken voor de Olympische Spelen van 2020. Maar in maart van dit jaar maakt het IOC bekend dat het graag wil dat er een team van vluchtelingen naar Rio gaat, om mee te doen met de Spelen en om ‘wat hoop te bieden voor alle vluchtelingen in deze wereld’.
Yusra haalt de IOC-shortlist. Terecht. En nu wil de wereld haar verhaal horen. Overal vandaan bellen journalisten. Het wordt zelfs zo erg, dat haar coach zijn mobiel in de vriezer gooit om maar van het gerinkel af te zijn.
“Die aandacht is onwerkelijk. En ook moeilijk. Maar ik moet zeggen dat ik nog geen druk voel. Ik wil andere mensen inspireren, vluchtelingen helpen.”
© Clive Rose/Getty Images
Early bird
Twee maanden voor de Olympische Spelen in Rio krijgt Yusra het verlossende bericht: ze mag naar de Spelen. “Ik ben zo blij. Ook al weet ik dat ik pas in Tokyo echt mee kan doen voor de prijzen, dit is al een eer. Een droom die uitkomt. De Olympische Spelen zijn het hoogst haalbare, de kans van mijn leven!”
Gesteund door het Duitse schoolsysteem kan ze twee keer per dag trainen in een Olympisch bad dicht bij haar school. Dit betekent vóór school (om 6 uur in het water) en dan nog wat baantjes na school (pas om 20 uur thuis). Het water is voor Yusra een plek om de oorlog even te vergeten. Haar ouders en zusjes wonen inmiddels met haar in Berlijn.
“Het leven in het water is anders. Je kan er al je problemen loslaten. Alsof je in een andere realiteit zit.”
Op maandag 8 augustus komt Yusra Mardini in actie voor het Olympisch Vluchtelingenteam in de 200 meter-serie freestyle.
